שוגה מי שסבור שהאסון שפקד את מדינת ישראל הוא תחילת הקץ שלה. האסון הזה מסמן, לדעתי, את ראשיתה של התחלה חדשה והוא מחזק ביתר שאת את ביטחוני בכך שמדינת היהודים לא תחדל לשגשג. הפוגרום הזה החזיר את ישראל (את היהודים) לנקודת ההתחלה, לראשית הופעתה של הציונות. הסיבה נעוצה בכך שהוא הזכיר להם את מעשי הטבח והפרעות שהיו מנת חלקם בכל קצוות תבל ובכלל זה בפלסטין לפני קום המדינה.
היהודים, שהיו עד לראשית העת החדשה נטועים בעולם מסורתי של אמונה ושמירת מצוות, מצאו עצמם בעבר מובלים כצאן לטבח במקומות מושבותיהם. הם נהגו להרכין ראש, להיכנע למציאות, ולהודות לאל על הטובה ועל הרעה. בפורענויות המתרגשות עליהם ראו גזירת אלוה ממעל. ומובן שלא עלה על דעתו של יהודי מאמין להרהר אחרי גזירת הבורא. מציאות זו של שפלוּת ומסכנוּת הייתה גורלם עד שקמה התנועה הציונית, שביקשה לחלץ אותם מנרפוּתם ומחוסר האונים שאפיינו אותם ולשחררם משעבוד לדת ולהלכה, וזאת באמצעות המרת רוח ההשפלה וחוסר האונים ברוח של התנגדות והתקוממות, רוח של עמידה איתנה בפני אתגרים, התעמתות עם אויבים והגנה עצמית בעוז ובגבורה.
הציונות הצליחה לנטוע את הרוח הזאת ביהודים בכל מקום שבו חיו. בהשראתה הם החלו לעזוב את הארצות שבהן חיו ולעלות לארץ ישראל. רוח גבורה פיעמה בקרבם והם היטיבו לעמוד בכל האסונות שניחתו עליהם והאתגרים הקשים שניצבו בפניהם. הסיסמא שנישאה בפיהם מכאן ואילך הייתה "לא עוד", כלומר - לא עוד מעשי טבח מהיום והלאה. חלפו הלכו להם הימים שבהם יהודים נטבחו כצאן, ונעשו בהם פרעות נוראיות ובכללן מעשי הרג של גברים, אונס נשים ושחיטה של כל מי שלא עלה בידיו לנוס על נפשו ולהתחבא, ממש כפי שעשה ארגון חמאס ב-7 באוקטובר 2023.
בעיצומו של חג הפסח של שנת תרס"ג (1903), בוצע פוגרום ביהודי העיירה האוקראינית קישינב שהייתה אז חלק מהאימפריה הרוסית. נרצחו בו עשרות יהודים ומאות נפצעו, ויותר מ-700 בתים ומקומות עבודה הוחרבו. בתים ועסקים נבזזו ונשים נאנסו. שרד רק מי שהסתתר במחילות או ברח. זה היה הפוגרום שהניע את הרצל להגות את הרעיון להקים מדינה יהודית באוגנדה. לזאב ז'בוטינסקי, לעומת זאת, היו פרעות קישינב מקור השראה לרעיון ההגנה העצמית ומאבק המלוא העוז נגד אויבים ומתנכלים.
לאחר סיום הפוגרום, שנמשך שלושה ימים, שבמהלכם התייסרו היהודים בעינויים לסוגיהם ובכלל זה מעשי התעללות, שלח הוועד היהודי באודסה את המשורר חיים נחמן ביאליק לקישינב כדי לרומם את רוחם. בביקורו שם היה עד להשפלה, לחולשה ולדלות שבהן היו היהודים שרויים.
השורדים את התופת חשו לבתי כנסת להודות לאל על הנס שאירע להם. תפילת ההודיה שנשאו הקרויה "אב הרחמים" חוברה לאחר הפרעות שעשו הצלבנים ביהודים בשנת 1096, שבה החלו מסעי הצלב ובמהלכם נרצחו עשרות אלפי יהודים. ואין צריך להזכיר את הפרעות השונות שפרעו ערבים ביהודי הארץ: פרעות תרפ"ט (1929), שבהן נרצחו 133 יהודים; הטבח בכפר עציון ב-1948 שבמהלכו נרצחו מאה יהודים והיישוב במקום הוחרב כליל.
עתה, בחלוף 75 שנה מאז הקמתה של מדינת ישראל, ולאחר שהגיעה לרמה גבוהה של תחכום, אנושיות וציוויליזציה מפותחת, ביצעו רוצחי חמאס את הטבח הזה. כמה מדורשי רעתה של המדינה, המתנבאים ללא הרף על חורבנה והיעלמותה הקרובה, ראו בכך הזה את תחילת קיצה של המדינה. זו היא לדעתם העת שבה יתממשו נבואות ההבל שלהם על אודות האבן והעץ שיפתחו פיהם בהתקרב יום הדין ויאמרו: "הוי, מוסלם הנה יהודי מתחבא מאחורַי, בוא שחט אותו ושתה את דמו!". אולם האמת שונה לחלוטין. העם הישראלי, בפרט היהודים שבו, למגדול ועד קטן, התעורר כאיש אחד כשבקרבו מפעמת מחדש רוח של קוממיות והתנגדות, רוח גבורה ועמידה איתנה בפני האויב בעוצמה רבה יותר מאשר ב-1948 והמלחמות שבאו אחריה.
אף אם יהודי הארץ החלו ללכת שבי אחרי חיי תפנוקים ומותרות, בא הפוגרום הזה והעירם משנתם ומדמיונות השווא של שלום עם החמאס. הם שבים עתה אל רוח ההתנגדות והעמידה האיתנה שנטעו בהם ז'בוטינסקי ואחרים. רוח הציונות הזאת החלה מפעמת בהם מחדש לאחר שרבים מן היהודים שכחו אותה, והיא עצמה החלה גוססת ופינתה מקומה לרוחות חדשות של "פוסט-ציונות".
מחמוד אבו רג'במן המאפיינים המובהקים לכך שמדינת היהודים מצויה בעלייה ובשגשוג הוא עוצמתה של השפה העברית, שלא חדלה להתפתח ולשגשג בפיהם של צעירים ומבוגרים, מקרב בניה ואף מי שאינם בניה. בניגוד לשפה הערבית, שמידרדרת והולכת. על אודות יהודי זמנו אמר אל-חַסַן בִּן חַ'אקַאן לפני כ-1,200 שנה את בתי השיר:
יהודֵי הזמן הזה הִגיעו
לתכלית תקוותיהם ונעשו מלכים.
העוז בידיהם ואף הקניין.
מתוכם באו יועצים ומלכים.
בני מצרים, יעצתי לכם:
התגיירו! שהרי אפילו כוכבי רקיע כבר התגיירו
הרי יהודֵי זמננו טרם הגיעו למעלה הזאת, אך הם בדרך אליה. ולפני שישכחו את הרוח שנשבה בהם כשהקימו את המדינה, ולפני שיגיעו לשלב שבו העיוורון יסנוור את עיניהם, בא מי שהעיר אותם מתרדמתם העמוקה והחזיר אותם אל קרקע המציאות. אז אל תיראו ואל תחתו.
- מחמוד אבו רג'ב הוא סופר ועורך העיתון "אל-אחבאר" בנצרת
מעוניינים להציע טור לערוץ הדעות של ynet? שלחו לנו opinions@ynet.co.il
بعد المذبحة: عودة الى البدايات دولة اليهود لا تزال في صعود
يخطئ من يعتقدُ أنَّ الكارثةَ التي حلّت بدولة اسرائيل الديمقراطية- اليهودية- تشكلُ بداية النهاية. فهذه الكارثة، كما أرى، بمثابةِ بدايةُ البداية، وتزيدني قناعةً بأنَّ دولة اليهود لا تزالُ آخذةً بالصعود.
هذه المجزرة أعادت إسرائيل ( اليهود) الى البداية.. بداية نشأة الصهيونية.
ذلك أنها ذكّرت اليهود بما كانوا يتعرضونَ لهُ من مجازر في مُختلف أنحاء العالم، وحتى في فلسطين، قبلَ قيام الدولة. فقد كان اليهودُ المتدينون آنذاك في الماضي يُذبحونَ كالأغنام في مُختلف الأماكن، وكانوا يخنعونَ ويخضعونَ مُسلّمين بالأمر الواقع، وكانوا يحمدونَ الله على السّراء والضّراء، مُعتبرينَ ما حلَّ بهم إرادة إلهية، ولا اعتراضَ لدى اليهودي المؤمن المتدين على إرادة الله.
وقد بقيت هذه الحال.. حال اليهود من الذُّل والمسكنة، سائدة الى أن قامت الصهيونية وحاولت أن تعتِقَ اليهود من ضعفهم وعجزهم، وتُحرّرهم من عبوديتهم للدين وللشريعة اليهودية، وذلك عن طريق استبدال روح الذُّلِّ والعجز بروح الرفض والمقاومة.. روح التحدي والتّصدّي والدفاع عن النفس، من اعتداءات الآخرين، بكلّ قوة.
وقد نجحت الصهيونية فعلاً بزرع هذه الروح في اليهود أينما كانوا، فبدأوا يُهاجرونَ الى أرض إسرائيل تاركينَ البلاد التي نَشأوا فيها، وقد دبّت فيهم روح البطولة مُتَحَدّينَ كُلَّ المصائب والظروف الصعبة جدا، ورفعوا شعار לא עוד أي لا مجازرَ بعدَ اليوم.. إنتهى ذاك الزّمان الذي كانَ يُذبَحُ فيه اليهود كالأغنام، وكانت تُرتَكب بحقّهم أبشع المجازر من قتل الرجال واغتصاب النساء وذبحِ كُلَّ من لا يلوذَ بالفرارِ والاختباء.. تماماً كما فعلت حماس يوم ٧ اكتوبر ٢٠٢٣.
في سنة ١٩٠٣ مثلاً أُرتُكبت في بلدة كشنيف التّابعة للأمبراطورية الروسية حينذاك، مجزرة ضد اليهود أثناء أيام عيد الفصح.. راحَ ضحيّتها العشرات وجُرِحَ المئات ودُمِّرَ أكثر من ٧٠٠ بيت ومكان عمل، وقد نُهِبَت البيوت والمصالح وأُغتُصبت النّساء، ولم يبق على قيد الحياة إلّا الذين اختبأوا، أو لاذوا بالفرار.
مجزرة كشنيف هذه دفعت هرتسل ليقترح إقامة دولة اليهود في أوغندا.
اما زئيڤ جابوتنسكي فقد كانت هذه المجزرة بالنسبة له مصدرَ إلهام لفكرة الدّفاع عن النّفس، ومقاومة المعتدين بكل قوة.
بعد انتهاء المجزرة التي استمرت ثلاثةأيام، وذاق فيها اليهود أصناف التعذيب، والقتل صبرًا، بعثت اللجنة اليهودية في أوديسا الشاعر حاييم نحمان بيالك الى كشنيف ليرفع من معنويات اليهود بعد ما حلَّ بهم. وقد شاهدَ بيالك هناك ما كانَ عليه اليهود من ذُلٍّ وضعفٍ ومَسكَنة، لدرجة أنَّ من بقيَ منهم على قيد الحياة سارع الى الذّهاب الى الكنيس كي يصلي صلاة الشّكر لله تعالى على السّلامة، وصلاة الشُّكر هذه ابتكرها اليهود بعدَ المجازر التي حلّت بهم سنة ١٠٩٦ ( بدء الحملات الصّليبيّة) وراح ضحيتها عشرات الآلاف من اليهود الأبرياء، وقد سمّوا هذه الصّلاة אב רחמים الرّب الرحيم، هذا ناهيك عن المجازر التي أُرتُكبت ضد اليهود في فلسطين مثل مجزرة سنة ١٩٢٩ في الخليل وغيرها والتي قُتِل فيها ١٣٣ يهودياً، وفي سنة ١٩٤٨ مجزرة كفار عتسيون قُتِل فيها مئة يهودي ودُمّرت البلدة بالكامل.
وبعدَ ٧٥ سنة على قيام دولة إسرائيل، ووصولها الى مرتبةٍ عالية من الرقي، والإنسانية، والتحضّر في العالم، ارتكب سفاحو حماس هذه المجزرة. وقد اعتَبَر بعض الصعاليك، ممّن يعادون اليهود، وممن يتنبأون بزوال دولة إسرائيل قريباً، اعتبروا هذه المجزرة بمثابة بداية النّهاية، وأنَّ السّاعةَ التي *تتحقق فيها تخاريفهم*، وينطِقُ فيها الحجر والشّجر قائلاً: "يا مسلم في يهودي متخبي وراي تعال اذبحه!! واشرب من دمه!!" قد اقتربت. لكنَّ الحقيقة غيرُ ذلك بتاتاً، فقد هبَّ الشعبُ الإسرائيلي (اليهود خاصّة) بقضّهم وقضيضهم هبّةَ رجل واحد، ودبّت فيهم روح الصّمود والتحدي..روح البطولة والتصدي من جديد، وبشكلٍ أقوى مما كانت عليه الحال في سنة ١٩٤٨ أو في الحروب اللاحقة.
واذا كان اليهود قد خُدِعوا بحياة النّعيم والرفاهيّة التي يعيشونها، فإنَّ هذه المجزرة *أيقظتهم من سباتهم ومن أوهام السّلام مع حماس*، وعادَ الجميع الى روح التحدي والتصدي التي زرعها فيهم جابوتنسكي وغيره.
لقد بُعِثَت هذه الروح الصهيونية من جديد، بعد أن كان كثير من اليهود قد بدأوا ينسونها، وبدأت هي تُحتَضَر ليحُل محلها "البوست تسيونزم"..ما بعد الصهيونية .
هناك مؤشر بسيط جداً جداً يؤكد أن دولة اليهود لا تزال في صعود..هذا المؤشر هو *قوّة اللغة العبرية* التي لا تزال تنمو وتتطوّر على لسان الصغير والكبير من ابنائها وغير ابنائها،على عكس اللغة العربية الآخذة بالانحدار، لدرجة أنك قد لا تجدُ محامياً واحداً من ابنائها الذين يعيشون في اسرائيل يُحسن كتابة سطرين باللغة العربية.
وإذا كان الحسن بن خاقان قد قال قبل نحو ١٢٠٠ سنة:
يهودُ هذا الزّمان قد بلغوا
غايةَ آمالهم وقد ملكوا
العزُّ فيهم، والمالُ عندهم
ومنهم المستشارُ والملكُ
يا أهلَ مِصرَ إني قد نَصحتُ لكُم
تهوّدوا قد تهودّ الفلكُ
فإنّ يهود هذا الزمان لم يصلوا بعد إلى هذه المرتبة، لكنهم في الطّريق اليها ..وقبل ان ينسوا الروح التي كانت فيهم عندما أقاموا الدولة'، وقبل أن يصلوا الدرجة التي يضرب العمى فيها أبصارهم، أتى من أيقظهم من سُباتهم العميق، وأعادهم الى أرضِ الواقع، فلا تخافوا ولا تقلقوا.
